30 Eylül 2018 tarihinde Kürdistan bölgesinde seçim yapılmıştı. Üzerinde 10 geçtikten sonra, hükümet Mesrûr Barzanî liderliğinde kuruldu.
30 Eylül 2018 seçim soncularına göre, Kürdistan Parlamentosu’nda kürsü dağılımı şöyle;
PDK 45 milletvekili
YNK 21 milletvekili
Goran Hareketi 12 milletvekili
Yeni Nesil Hareketi 8 milletvekili
İslami Toplum Partisi (Komel) 7 milletvekili
Kürdistan İslami Birlik Partisi (Yekgirtu) ve Kürdistan İslami Hareketi Partisi’nin (Bizutnava) kurduğu Islaha Doğru ittifakı 5 milletvekili
Azınlıklar kontenjanı da 11 milletvekilinden oluşmaktadır.
Hükümetin kurulabilmesi için 56 kürsüye ihtiyaç vardır. 45 Milletvekili olan PDK, Azınlık ya da diğer bir partinin desteği ile kolaylıkla hükümet kurabilecek yeterliğe sahipken, 10 aydır müzakereler devam ediyor. Defalarca PDK ve YNK arasında görüşmeler gerçekleşti. Aylarca süren görüşmeler sonucunda nihayet 10 Temmuz günü Kürdistan’da hükümet kuruldu.
Peki değişen ne oldu?
Hiçbir şey!
2003 yılından beri süregelen PDK - YNK ortaklığı devam edecek. Her ne kadar merkezi bir hükümet olsa da, Hêwlêr’i PDK, Süleymaniye’yi de YNK yönetecek. O halde ne diye seçim yapıldı. PDK ile YNK oturup kendi aralarında anlaşsalardı.
Bu çift başlılığın en büyük sebebi, YNK’nin silahlı gücünün olması. Seçimde 21 milletvekili çıkartabiliyor ama silahlı birlikleri olduğu için Süleymaniye’yi kimsenin yönetmesine izin vermiyor. Hükümeti kurma müzakereleri sırasında defalarca Süleymaniye’yi Hewlêr’den ayırmakla tehdit etti.
Bir ülkede ordunun siyasi partiye bağlı olması bu tabloya sebep oluyor. İster YNK, ister PDK’nin olsun, fark etmez, siyasi partilerin silahlı birliğe sahip olmasına büyük hata olarak görüyorum. Halihazırda reform çalışması devam eden Peşmerge Birliklerinin, en kısa zamanda siyasi partilerden bağımsız düzenli bir ordu haline geleceğini umut ediyorum. Yoksa YNK’de Xero Xanim tek başına bile kalsa Süleymaniye’yi kimsenin yönetmesine izin vermez.
Ayrıca dünyanın her yerinde ihanetin bedeli olur. Maalesef Kürdistan’da ihanet ödüllendirilir. 16 Ekim ihanetinin büyük sorumlusu YNK, yine hükümette yer aldı.
Her seferinde Kürt düşmanlığını kusan Türkmen Cephesi’nden Aydın Maruf yeni kabinede bakan olarak görev aldı. Bu arada Aydın Maruf’un bahsi geçmişken, aramızda geçen bir diyalog aklıma geldi, onu paylaşmak istiyorum.
Aydın Maruf ile 2015 yılında yaptığım bir röportajda, Kürdistan’da Türkmen olmaktansa Türkiye’de Kürt olmayı tercih ederim demişti.
Bende; “Bunu nasıl söylersiniz. Kürdistan’da Türkmence resmi dil, anadilde eğitim hakkınız var, parlamentoda kontenjanınız var, parlamentoda kendi diliniz ile konuşup yemin edebiliyorsunuz, Camilerinizde kendi dilliniz ile hutbe okuyabiliyorsunuz, 1990’lı yıllardan beri tv ve radyolar Türkmence yayın yapıyor. Türkiye’deki Kürtler bu haklardan hangisine sahip.” diye cevap vermiştim.
Bunun üzerine: “Tamam anadilde eğitim alıyoruz ama okullarda Kürt tarihi dersi zorunlu bunu istemiyoruz, Camilerimiz harabe hükümet bakım yapmıyor demiş ve şöyle devam etmişti; “Ayrıca biz Kürdistan’ın bugünlere gelmesinde rol oynadık. Beraber mücadele ettik” demişti.
Niye? Türkiye’deki Kürtler Çanakkale’de, Kurtuluş savaşında, Kıbrıs’ta yok muydu? Hem sen ne zaman Peşmerge saflarında Baas rejimine karşı savaştın? diye sorunca susmuştu.
Evet Kürtler Baas Rejimi’nin zulmü altında inim inim inlerken, yüzbinlerce can verirken Aydın Maruf Ankara’da üniversite okuyor, Yenimahalle MİT merkezinde bugünlere hazırlık yapıyordu. Bugün de kabine de Bakan olarak görev aldı.
Tekrar göreve başlayan yeni kabineye dönecek olursak, bu hükümetin Mesrûr Barzani Başbakanlığından kurulmasında ayrıca tartışma sebebi.
Herkesin kendisine göre bir açıklaması ve gerekçesi olabilir ama bence modern demokraside bu gerekçelerin karşılığı yoktur.
Ortadoğu’nun en iyi demokrasisine sahip olmasıyla iftihar ettiğimiz Kürdistan’ın artık aşiret yapılanmasının aşması gerektiğini düşünüyorum.
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Beşiktaş | 18 | 12 | 4 | 2 | 41 | 21 | 38 | +20 |
2 | Fenerbahçe | 18 | 12 | 4 | 2 | 38 | 22 | 38 | +16 |
3 | Galatasaray | 19 | 11 | 5 | 3 | 40 | 17 | 36 | +23 |
4 | Gaziantep FK | 19 | 9 | 3 | 7 | 33 | 23 | 34 | +10 |
5 | Hatayspor | 19 | 9 | 6 | 4 | 28 | 24 | 31 | +4 |
6 | Alanyaspor | 18 | 9 | 6 | 3 | 29 | 16 | 30 | +13 |
7 | Trabzonspor | 19 | 8 | 5 | 6 | 23 | 22 | 30 | +1 |
8 | Fatih Karagümrük | 18 | 7 | 5 | 6 | 30 | 24 | 27 | +6 |
9 | Yeni Malatyaspor | 19 | 7 | 6 | 6 | 27 | 25 | 27 | +2 |
10 | Göztepe | 19 | 6 | 6 | 7 | 28 | 22 | 25 | +6 |
11 | Antalyaspor | 19 | 6 | 6 | 7 | 20 | 26 | 25 | -6 |
12 | Çaykur Rizespor | 19 | 6 | 7 | 6 | 26 | 34 | 24 | -8 |
13 | Sivasspor | 18 | 5 | 5 | 8 | 20 | 22 | 23 | -2 |
14 | Başakşehir FK | 19 | 6 | 8 | 5 | 25 | 31 | 23 | -6 |
15 | Konyaspor | 19 | 6 | 9 | 4 | 27 | 27 | 22 | 0 |
16 | Kasımpaşa | 18 | 6 | 8 | 4 | 21 | 29 | 22 | -8 |
17 | Kayserispor | 19 | 5 | 10 | 4 | 14 | 23 | 19 | -9 |
18 | Gençlerbirliği | 19 | 5 | 10 | 4 | 19 | 38 | 19 | -19 |
19 | BB Erzurumspor | 19 | 4 | 11 | 4 | 18 | 34 | 16 | -16 |
20 | MKE Ankaragücü | 18 | 4 | 11 | 3 | 21 | 30 | 15 | -9 |
21 | Denizlispor | 19 | 3 | 11 | 5 | 18 | 36 | 14 | -18 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Giresunspor | 17 | 10 | 2 | 5 | 25 | 13 | 35 | +12 |
2 | İstanbulspor | 17 | 10 | 3 | 4 | 37 | 19 | 34 | +18 |
3 | Samsunspor | 17 | 9 | 2 | 6 | 24 | 16 | 33 | +8 |
4 | Altay | 17 | 10 | 5 | 2 | 30 | 16 | 32 | +14 |
5 | Adana Demirspor | 17 | 9 | 4 | 4 | 30 | 16 | 31 | +14 |
6 | Tuzlaspor | 17 | 9 | 5 | 3 | 27 | 24 | 30 | +3 |
7 | Ankara Keçiörengücü | 17 | 8 | 5 | 4 | 22 | 13 | 28 | +9 |
8 | Altınordu | 17 | 8 | 5 | 4 | 22 | 22 | 28 | 0 |
9 | Bursaspor | 17 | 8 | 6 | 3 | 31 | 27 | 27 | +4 |
10 | Bandırmaspor | 17 | 7 | 7 | 3 | 22 | 19 | 24 | +3 |
11 | Adanaspor | 17 | 6 | 8 | 3 | 24 | 22 | 21 | +2 |
12 | Ümraniyespor | 17 | 5 | 7 | 5 | 18 | 26 | 20 | -8 |
13 | Boluspor | 17 | 5 | 8 | 4 | 18 | 20 | 19 | -2 |
14 | Menemenspor | 17 | 3 | 7 | 7 | 16 | 26 | 16 | -10 |
15 | Balıkesirspor | 17 | 4 | 9 | 4 | 16 | 28 | 16 | -12 |
16 | Akhisarspor | 17 | 3 | 10 | 4 | 13 | 25 | 13 | -12 |
17 | Ankaraspor | 17 | 2 | 12 | 3 | 12 | 31 | 9 | -19 |
18 | Eskişehirspor | 17 | 0 | 11 | 6 | 10 | 34 | 3 | -24 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Eyüpspor | 19 | 15 | 2 | 2 | 45 | 14 | 47 | +31 |
2 | Van Spor | 19 | 11 | 4 | 4 | 30 | 18 | 37 | +12 |
3 | Turgutluspor | 19 | 12 | 7 | 0 | 23 | 29 | 36 | -6 |
4 | Sakaryaspor | 19 | 10 | 4 | 5 | 32 | 20 | 35 | +12 |
5 | Kırşehir Belediyespor | 19 | 9 | 4 | 6 | 27 | 15 | 33 | +12 |
6 | Pazarspor | 19 | 10 | 6 | 3 | 32 | 25 | 33 | +7 |
7 | Kırklarelispor | 19 | 7 | 3 | 9 | 23 | 15 | 30 | +8 |
8 | Bodrumspor | 19 | 8 | 6 | 5 | 44 | 30 | 29 | +14 |
9 | Serik Belediyespor | 19 | 7 | 4 | 8 | 29 | 22 | 29 | +7 |
10 | Tarsus İdman Yurdu | 19 | 7 | 6 | 6 | 28 | 20 | 27 | +8 |
11 | Sivas Belediyespor | 19 | 6 | 5 | 8 | 32 | 24 | 26 | +8 |
12 | Karacabey Belediyespor | 19 | 7 | 7 | 5 | 23 | 20 | 26 | +3 |
13 | Etimesgut Belediyespor | 19 | 6 | 7 | 6 | 18 | 20 | 24 | -2 |
14 | Pendikspor | 19 | 6 | 11 | 2 | 26 | 25 | 20 | +1 |
15 | 1922 Konyaspor | 19 | 5 | 10 | 4 | 22 | 22 | 19 | 0 |
16 | Kastamonuspor | 19 | 5 | 10 | 4 | 18 | 29 | 19 | -11 |
17 | Mamak FK | 19 | 5 | 10 | 4 | 20 | 44 | 19 | -24 |
18 | Elazığspor | 19 | 6 | 10 | 3 | 26 | 36 | 18 | -10 |
19 | Bayburt Özel İdare Spor | 19 | 4 | 13 | 2 | 15 | 34 | 14 | -19 |
20 | Kardemir Karabükspor | 19 | 0 | 17 | 2 | 6 | 57 | 1 | -51 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 1928 Bucaspor | 15 | 11 | 2 | 2 | 33 | 10 | 35 | +23 |
2 | Diyarbekirspor | 15 | 10 | 2 | 3 | 21 | 10 | 33 | +11 |
3 | Arnavutköy Belediye | 15 | 8 | 4 | 3 | 22 | 13 | 27 | +9 |
4 | Yeşilyurt Belediyespor | 15 | 8 | 5 | 2 | 22 | 11 | 26 | +11 |
5 | Ofspor | 15 | 7 | 4 | 4 | 22 | 19 | 25 | +3 |
6 | Edirnespor | 15 | 6 | 5 | 4 | 21 | 20 | 22 | +1 |
7 | Fatsa Belediyespor | 15 | 6 | 5 | 4 | 14 | 15 | 22 | -1 |
8 | Belediye Derincespor | 15 | 5 | 4 | 6 | 18 | 14 | 21 | +4 |
9 | 1877 Alemdağspor | 15 | 5 | 6 | 4 | 21 | 26 | 19 | -5 |
10 | Nevşehir Belediyespor | 15 | 5 | 7 | 3 | 18 | 16 | 18 | +2 |
11 | Artvin Hopaspor | 15 | 5 | 8 | 2 | 20 | 31 | 17 | -11 |
12 | Payasspor | 15 | 4 | 7 | 4 | 19 | 21 | 16 | -2 |
13 | Çankaya FK | 15 | 5 | 9 | 1 | 13 | 26 | 16 | -13 |
14 | Kızılcabölükspor | 15 | 3 | 7 | 5 | 16 | 22 | 14 | -6 |
15 | Antalya Kemerspor | 15 | 2 | 8 | 5 | 14 | 28 | 11 | -14 |
16 | Manisaspor | 15 | 1 | 8 | 6 | 10 | 22 | 9 | -12 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
21/01/2021 | BB Erzurumspor | vs | Alanyaspor |
21/01/2021 | Fatih Karagümrük | vs | Beşiktaş |
21/01/2021 | MKE Ankaragücü | vs | Kasımpaşa |
21/01/2021 | Sivasspor | vs | Fenerbahçe |
23/01/2021 | Gençlerbirliği | vs | Trabzonspor |
23/01/2021 | Başakşehir FK | vs | Çaykur Rizespor |
24/01/2021 | Konyaspor | vs | Antalyaspor |
24/01/2021 | Denizlispor | vs | Fatih Karagümrük |
24/01/2021 | Yeni Malatyaspor | vs | Galatasaray |
24/01/2021 | Beşiktaş | vs | Göztepe |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
23/01/2021 | Bandırmaspor | vs | Ümraniyespor |
23/01/2021 | Eskişehirspor | vs | Ankaraspor |
23/01/2021 | Adana Demirspor | vs | Bursaspor |
24/01/2021 | Ankara Keçiörengücü | vs | Boluspor |
24/01/2021 | Tuzlaspor | vs | Akhisarspor |
24/01/2021 | Giresunspor | vs | Balıkesirspor |
24/01/2021 | Samsunspor | vs | Altay |
25/01/2021 | İstanbulspor | vs | Adanaspor |
25/01/2021 | Altınordu | vs | Menemenspor |
25/01/2021 | Altınordu - Menemenspor | Menemenspor ligdeki son 7 maçında hiç kazanamadı | Altınordu yenilmez |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
27/01/2021 | Bodrumspor | vs | Etimesgut Belediyespor |
27/01/2021 | Elazığspor | vs | Bayburt Özel İdare Spor |
27/01/2021 | Karacabey Belediyespor | vs | Kastamonuspor |
27/01/2021 | Kırşehir Belediyespor | vs | Turgutluspor |
27/01/2021 | Mamak FK | vs | Kardemir Karabükspor |
27/01/2021 | Pazarspor | vs | Eyüpspor |
27/01/2021 | Pendikspor | vs | Serik Belediyespor |
27/01/2021 | Sakaryaspor | vs | 1922 Konyaspor |
27/01/2021 | Sivas Belediyespor | vs | Kırklarelispor |
27/01/2021 | Van Spor | vs | Tarsus İdman Yurdu |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
28/01/2021 | Edirnespor | vs | Artvin Hopaspor |
28/01/2021 | Antalya Kemerspor | vs | 1877 Alemdağspor |
28/01/2021 | Belediye Derincespor | vs | Arnavutköy Belediye |
28/01/2021 | Çankaya FK | vs | Kızılcabölükspor |
28/01/2021 | Diyarbekirspor | vs | Manisaspor |
28/01/2021 | Fatsa Belediyespor | vs | Nevşehir Belediyespor |
28/01/2021 | Ofspor | vs | 1928 Bucaspor |
28/01/2021 | Payasspor | vs | Yeşilyurt Belediyespor |